Γράφει η Ιωάννα Π. Θεοδωρακοπούλου
PsyD, MSc
Συμβουλευτικός Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής,
Σύμβουλος γονιμότητας, Επικεφαλής
συμβουλευτικών υπηρεσιών του FEELWELLTODAY.com
Ο σεβασμός προς το παιδί μου……η σημαντικότερη
“κληρονομιά” του !
Πρόσφατα βρέθηκα σε ένα κάλεσμα φίλων όπου υπήρχαν και αρκετά
παιδιά. Προς το τέλος της γιορτής, μια 6χρονη ξανθούλα ζήτησε κάτι από
την μητέρα της. Ξαφνικά και μπροστά σε όλους, η μητέρα της εξερράγη και
άρχισε να της φωνάζει υστερικά. Το κοριτσάκι ήταν σιωπηρό και μες στα
δάκρυα προσπαθούσε να κρύψει το πρόσωπό της. Έμοιαζε μια πολύ οικεία
σκηνή για την μητέρα και την κόρη. Όλοι γύρω άφωνοι, προσπαθούσαν να
κάνουν σαν να μην συνέβη τίποτα.
Αυτό το παράδειγμα ντροπιάσματος και εξευτελισμού του παιδιού μπορεί
να έχει πολύ άσχημες συνέπειες. Πόσες πιθανότητες δίνετε όταν το κορίτσι
αυτό μεγαλώσει, να σέβεται την μητέρα της ; Αυτό που ακούμε παντού
είναι ότι πρέπει να τιμάμε τους γονείς μας και σπανίως το πόσο πρέπει να
σεβόμαστε το παιδί μας. Τα παιδιά σέβονται αυτούς που τα σέβονται. Τα
παιδιά που μεγαλώνουν με γονείς που έχουν χαρακτηριστικά
ναρκισσιστικών προσωπικοτήτων συχνά κάνουν λόγο για παρόμοιες
ιστορίες ντροπιάσματος και εξευτελισμού συνήθως σε χώρους με
αρκετούς «θεατές». Και είναι απορίας άξιο το γεγονός ότι συναντάμε τόσο
συχνά τέτοιες εικόνες ενώ δεν θεωρείται χρυσός κανόνας η άσχημη και
χωρίς σεβασμό συμπεριφορά στα παιδιά μας.
Το κακό είναι ότι δεν γνωρίζουμε πόσο κακό τους προκαλούμε κάθε φορά
που τους τονίζουμε τα λάθη τους – απορρίπτοντας αυτά κι όχι τις
ανεπιθύμητες συμπεριφορές τους – με ένταση στον τόνο της φωνής μας
και μπροστά σε άλλους. Ακόμα και το χαμηλωμένο βλέμμα τους δεν είναι
ικανό να αποτρέψει τον γονέα που έχει έρθει στα όριά του. Όμως είναι
αυτές οι στιγμές κατά τις οποίες αυτά τα μικρά ανθρωπάκια βάζουν τα
θεμέλια για την αυτό-αμφισβήτηση, την κατάθλιψη και το άγχος. Αυτές οι
συμπεριφορές (λεκτικές ή μη) των γονέων τα κακοποιούν συναισθηματικά
και οι επιπτώσεις είναι πολύ άσχημες. Αξίζουν και έχουν το δικαίωμα να
έχουν πρόσβαση, να δένονται και να είναι κοντά στους γονείς ή κηδεμόνες
τους. Και οι γονείς οφείλουν να τους παρέχουν ασφάλεια, προστασία,
αποδοχή, κατανόηση και ενσυναίσθηση.
Με αυτό τον τρόπο, τα παιδιά μεγαλώνουν κι έχουν επίγνωση της αξίας
τους, γνωρίζουν πώς να ζητούν τον σεβασμό των άλλων και του εαυτού
τους. Όταν όμως κακοποιούνται συναισθηματικά ή ψυχολογικά,
μεγαλώνουν με την αίσθηση ότι δεν τα αγαπούν, δεν τα θέλουν και με
πολύ φόβο μέσα τους. Η ανάπτυξη τους εμποδίζεται και οδηγούνται σε
συναισθηματική «εξορία», αρκετά πληγωμένα. Τότε δημιουργούνται
αρνητικά εσωτερικά μηνύματα και είναι ο κύριος λόγος για την αίσθηση
προσωπικής ανεπάρκειας που έχουν πολλοί ενήλικες στη ζωή τους.
Τα παιδιά ενηλικιώνονται και μαθαίνουν να φροντίζουν τον εαυτό τους με
τον ίδιο τρόπο που τα φρόντιζαν οι γονείς τους. Τα εσωτερικευμένα
μηνύματα από την παιδική ηλικία είναι πλέον ριζωμένα στο μυαλό του
ενήλικα και έρχονται συχνά στη σκέψη τους. «Μα πόσο χαζός είσαι για να
μην τα καταφέρνεις ; Δεν μπορείς να κάνεις τίποτα σωστά. Γι` αυτό δεν σε
συμπαθεί κανείς!» Η επίπληξη δημοσίως και το ντρόπιασμα που
ακολουθεί, προκαλεί φόβο στα παιδιά. Αυτός ο φόβος δεν φεύγει όταν
μεγαλώσουν. Γίνεται εμπόδιο για μια υγιή συναισθηματικά ζωή και είναι
δύσκολο να τον εξαλείψει το άτομο.
Αν αυτά τα παιδιά ως ενήλικες πια γίνουν γονείς, οι πιθανότητες να
περάσουν τον φόβο και την αρνητικότητα στις επόμενες γενιές είναι
μεγάλες.
Οφείλουμε λοιπόν να επαναπροσδιορίσουμε την έννοια της αγάπης και να
τη διαχωρίσουμε από τις ειδικές συνθήκες που της προσδίνουν
χαρακτηριστικά και συμπεριφορές καθόλου αντιπροσωπευτικές της. Γιατί
ο φόβος και η αγάπη δεν μπορούν να συνυπάρξουν. Όταν μιλάμε για
παιδιά που δεν σέβονται, το πρώτο μέλημά μας είναι να κοιτάξουμε τον
τρόπο που μεγάλωσαν. Τα όρια από τους γονείς δείχνουν στα παιδιά τον
σεβασμό και την ενσυναίσθηση. Όταν ένας γονέας σέβεται αληθινά το
παιδί του, θα το δει στην αντιμετώπιση του παιδιού προς εκείνον. Όταν
αυτό είναι το φυσιολογικό στο σπίτι, αυτό που βλέπουμε είναι νέους
ανθρώπους που μεγάλωσαν με αξίες με αφετηρία την αγάπη, να κάνουν
την διαφορά στον κόσμο. Όμως, όταν τα παιδιά μας ντρέπονται για τον
εαυτό τους, εξευτελίζονται μπροστά σε άλλους και μετά σωπαίνουν,
μπορεί στιγμιαία να καταπνίγουν τον πόνο τους με τη σιωπή τους αλλά πιο
πιθανό είναι να ξαναέρθει στην επιφάνεια αργότερα συνήθως με την
μορφή αυτοκαταστροφής ή σκληρότητας προς τους άλλους. Γι` αυτό
πρέπει όλοι οι γονείς να συνειδητοποιήσουν πόσο κακό κάνουν στο παιδί
τους όταν το κάνουν να ντραπεί και να δεσμευτούν ότι θα αποφύγουν κάτι
τέτοιο με όλες τους τις δυνάμεις.
Αν κάποια παιδιά ή εμείς οι ίδιοι μεγαλώσαμε από γονείς με αρκετά
στοιχεία ναρκισσισμού, τότε η δική μας «ανάρρωση» θα κάνει τη διαφορά
στις επόμενες γενιές.
Τα παιδιά του «κόσμου μας» χρειάζονται τους γονείς τους περισσότερο
από καθετί !
Με εκτίμηση,
Ioanna P. Theodorakopoulos, PsyD, MSc
Counselling Psychologist – Psychotherapist / Infertility Counsellor
Head of Counselling services of FEELWELLTODAY.com
Tel. 0030 210 6425 866, +30 6936 54 26 70
E-mail. i.theodorakopoulos@ymail.com,
itheodorakopoulou@feelwelltoday.com